Dubbele materialiteitsanalyse: inzichten uit de praktijk van Robbe

Dubbele materialiteitsanalyse: inzichten uit de praktijk van Robbe

Als consultant bij 2Impact werkt Robbe veel met organisaties aan hun dubbele materialiteitsanalyse (DMA). In dit interview deelt hij zijn visie en ervaringen: wat een DMA precies is, welke uitdagingen organisaties vaak tegenkomen en welke waarde deze analyse kan hebben.

 

Wat is een DMA en waarom is het belangrijk?

Het doel van een dubbele materialiteitsanalyse is om de belangrijkste en meest relevante ESG-onderwerpen van een organisatie te identificeren, i.e. materiële onderwerpen.. Er bestaan veel ESG-onderwerpen, maar lang niet alle zijn relevant voor iedere organisatie, het is belangrijk om focus aan te brengen.

Een DMA wordt uitgevoerd vanuit twee perspectieven. Enerzijds gaat het om de impact materialiteit: de impact die een organisatie en haar waardeketen hebben op de samenleving en het milieu. Anderzijds gaat het om de financiële materialiteit: de invloed die de samenleving heeft op de organisatie en haar financiële prestaties. Door beide invalshoeken te combineren ontstaat een compleet en gebalanceerd beeld van wat er echt toe doet. Het concept van materialiteit bestond al langer en komt bijvoorbeeld terug in de GRI en ISSB, maar de dubbele materialiteit is voor het eerst specifiek geïntroduceerd in de ESRS-standaarden.

Om deze inzichten daadwerkelijk te kunnen vertalen naar bruikbare resultaten, is een gestructureerd proces nodig. In de praktijk wordt vaak gewerkt met een vierstappenplan. Eerst wordt de organisatiecontext in kaart gebracht: het businessmodel, de waardeketen en de stakeholders. Vervolgens worden de relevante ESG-thema’s, inclusief hun impacts, risico’s en kansen, geïdentificeerd. Daarna volgt de beoordeling, meestal in samenwerking met interne en externe experts. Tot slot worden de onderwerpen en hun bijbehorende IRK’s[RV1]  (impacts, risico’s en kansen) geprioriteerd en gevalideerd, zodat ze een integraal onderdeel kunnen vormen van de strategie van de organisatie.

 

Wat zijn volgens jou de meest voorkomende uitdagingen en misvattingen bij het uitvoeren van een DMA?

Een van de grootste uitdagingen die ik zie, is dat organisaties vaak hun waardeketen uit het oog verliezen tijdens de identificatie van ESG onderwerpen en IRK’s. Ze kijken naar hun eigen operaties, maar vergeten dat ook in de keten grote impacts ontstaan. Echter, is het belangrijk om de impact van de ketenpartners mee op te nemen in de analyse omdat de organisatie hier aan bijdraagt en bijgevolg verantwoordelijkheid heeft. 

Een tweede uitdaging is het betrekken van stakeholders. Het betrekken van stakeholders tijdens een DMA is niet verplicht, maar het kan wel relevante inzichten opleveren en de relaties tussen de stakeholder en de organisatie versterken. Indien het te moeilijk is om stakeholder direct te betrekken kan er gekozen worden “proxies”, zoals een HR-manager die namens werknemers spreekt of een procurement-manager die leveranciers vertegenwoordigt. Dat kan werken, maar ik adviseer ook altijd om gebruik te maken van bestaande bronnen die het perspectief van stakeholders vastlegt, zoals medewerkertevredenheidsonderzoek of klantonderzoeken.

Daarnaast zie ik dat veel organisaties de DMA benaderen als een verplichte rapportage-oefening. Het vinkje zetten om aan de ESRS-standaarden te voldoen. Terwijl het zoveel meer kan zijn: een instrument om strategische keuzes te maken, stakeholderrelaties te versterken en duurzaamheid echt te verankeren in je organisatie.

 

Wat is jou persoonlijk het meest bijgebleven of verrast aan het werken met DMA?

Wat ik het leukste vind om te werken aan een DMA is dat elke DMA tot andere uitkomsten leidt. Dat heeft te maken met verschillen tussen sectoren en bedrijven, maar het maakt het werk juist boeiend. Geen enkel traject is hetzelfde.

Verder leer ik tijdens een DMA project in korte tijd ontzettend veel over een organisatie. Het proces duurt meestal twee à drie maanden, en in die periode verdiep ik me volledig in het businessmodel en de context. Dat geeft mij veel energie. Bovendien is er ruimte voor maatwerk: het proces kan telkens worden aangepast aan de specifieke noden van een klant.

 

Op 16 oktober organiseer je een DMA-training. Voor wie is deze training bedoeld en wat kunnen deelnemers ervan verwachten?

Op 16 oktober organiseer ik een DMA-training, bedoeld voor zowel kleine als grote organisaties die hun eerste DMA willen uitvoeren of hun eerdere analyse willen verbeteren. In de training deel ik praktische methodes en tips, en laat ik zien hoe je de uitkomsten kunt integreren in je bedrijfsstrategie. Het doel is dat een DMA niet wordt gezien als een vinkje voor de compliance, maar als een waardevol instrument voor de strategie.

 

Als een bedrijf al een DMA heeft uitgevoerd, hoe vaak is het dan nodig om deze te actualiseren of opnieuw uit te voeren?

Hoewel de ESRS-standaarden geen verplichte frequentie opleggen, raad ik organisaties aan om jaarlijks een “light update” te doen. Daarmee houd je rekening met nieuwe interne en externe ontwikkelingen, zoals wetgeving of veranderende trends. Bovendien kan je in de light update ook de feedback van jouw auditor verwerken om richting een compliant DMA te gaan.

Zijn er echter grote veranderingen – denk aan een fusie, overname of een nieuwe markt die de organisatie betreedt – dan is een grondige herziening nodig. 

 

Welke voordelen of inzichten levert een goed uitgevoerde DMA op die bedrijven vaak verrassen?

Een DMA zou idealiter niet tot enorme verrassingen mogen leiden: de uitkomsten moeten logisch zijn. Toch kan het gebeuren dat bepaalde risico’s of kansen naar boven komen die je eerder misschien over het hoofd hebt gezien. Dit zien we wel eens terugkomen bij DMA’s waar externe stakeholders geraadpleegd worden. 

Het grootste voordeel is dat een DMA veel meer is dan enkel een oefening om ESRS compliant te worden. Het is een strategisch instrument. Je ziet in één oogopslag welke onderwerpen echt belangrijk zijn voor jouw organisatie, en dat geeft richting aan beleid en jouw (duurzaamheids)strategie. Soms ontdekken bedrijven dat er op een belangrijk thema nog nauwelijks actie wordt ondernomen. Dan wordt een DMA een katalysator voor nieuwe initiatieven.

 

Tot slot, als je één tip zou mogen geven aan organisaties die aan hun eerste DMA gaan beginnen wat zou dat dan zijn?

Mijn belangrijkste advies is: begin met de basis. Zet je businessmodel en waardeketen helder neer en kijk welke onderwerpen voor de hand liggend materieel zijn. Gebruik daarbij zoveel mogelijk informatie die al beschikbaar is, bijvoorbeeld sectorrapporten, jaarverslagen van peers of dubbele materialiteitsanalyses van brancheorganisaties.

Door te starten met de meest duidelijke onderwerpen bouw je stap voor stap een stevig fundament. Je kunt later altijd verfijnen en extra thema’s toevoegen. Zo houd je het proces behapbaar en haal je er direct waarde uit.

 

Ben je geïnteresseerd in de DMA training? Registreer hier. Wil je meer weten over DMA of heb je interesse? Stuur dan een mailtje naar robbe@2impact.nl